Rozwój człowieka

W rozwoju człowieka bierze udział zarówno jednostka, jak i otoczenie. Pytanie brzmi jednak: kto jest zaangażowany czynnie, a kto pasywnie? Wszelkie teorie dotyczące tego zagadnienia dają się podzielić na cztery duże grupy: Teorie endogeniczne stawiają w centrum uwagi dojrzewanie. Według nich ani dziecko, ani otoczenie nie biorą czynnego udziału w rozwoju. Do grupy tej należy również jedna z najnowszych hipotez głosząca, że ADHD jest wynikiem wady genetycznej. Teorie egzogeniczne koncentrują się na pojęciu kształtowania. Dziecko rodzi się jako „czysta karta”, cały czas pozostaje pasywną „piłką do gry”, a rozwija się przez czynny wpływ otoczenia. Te zasadniczo przestarzałe teorie są m.in. punktem wyjścia do przemyśleń na temat badań stylu wychowania i zakładają, że pewne określone postępowanie wychowawcze jest jedyną przyczyną wywołującą ADHD. Wczesne teorie konstruktywistyczne natomiast traktują rozwój jako proces konstruowania siebie, w którym czynnie uczestniczy tylko jednostka. Otoczenie odgrywa tu rolę pasywną i działa jedynie jako bodziec. Za pomocą tych teorii trudno jest odpowiedzieć na pytanie, dlaczego coraz więcej dzieci wykazuje objawy ADHD – otoczenie nie ma przecież na nie żadnego wpływu!